Συνέντευξη στον ποιητή/δημοσιογράφο ΛευτέρηΤηλιγάδα - Δημοσίεση στο Αgriniotimes.gr και στον Ρ/Σ antenna star - Aγρινίου (16 Νοεμβρίου 2020)
Μιχάλης Κότσαρης: "Μου αρέσουν πόλύ τα σταυροδρόμια"
"Μια σταλιά τόπος το Αιτωλικό, μια στεριανή γαΐτα, που χρόνια τώρα στέκει διαχρονικός μάρτυρας της αγωνίας μιας λίμνης να ανταμώσει τη θάλασσα. Πάνω σ’ αυτό τον μικρό τόπο, τον γεμάτο υγρασία και αναπνοές ψαράδων, βρίσκονται χτισμένα το σπίτι και το εργαστήρι του Μιχάλη Κότσαρη, ενός δημιουργού που αφήνει την ψυχή και την τέχνη του να πιάνεται στις ράχες των αποδημητικών και να ταξιδεύει πέρα από τα όρια των συνηθισμένων πραγμάτων, εκεί που οι διαδικασίες της σιωπής γεννούν τις απαραίτητες μυθολογίες."
Λ.Τ.: Είσαι ένας δημιουργός Μιχάλη, που εκφράζεται μέσα από διαφορετικές μορφές τέχνης, διατηρώντας πάντα σε πρώτο επίπεδο την ιδιότητα του χαράκτη. Τι είναι εκείνο που συνδέει αυτή την πολυμέρεια της έκφρασής σου;
Μ.Κ.: Η τέχνη πρέπει να λειτουργεί σαν συνάντηση πολλών και διαφορετικών πραγμάτων που καταλήγουν στην δημιουργική διάθεση του καλλιτέχνη και στην έκφρασή του. Οι τρόποι, τα μέσα, τα υλικά, ό,τι προκύπτει από τον μετασχηματισμό τους σε εικαστικό αποτέλεσμα, είναι ένα σταυροδρόμι της έμπνευσης, του χαρακτήρα, της δυνατότητας να εκφραστώ και της ψυχικής μου διάθεσης την συγκεκριμένη στιγμή. Κάθε φορά η επιλογή μιας εικαστικής δράσης, έχει μια συμβολική δυναμική που έχει επιλεχθεί συνειδητά από τον δημιουργό. Μέσα από την τέχνη ξεκουράζω μυαλό και σώμα – μου αρέσουν πολύ τα «σταυροδρόμια», όταν περπατάς και λες, τώρα θα κάνω ζωγραφική, τώρα θέατρο, τώρα χαρακτική και κατόπιν διαλέγεις τον δρόμο, μέχρι την επόμενη στάση, που θα σε κάνει να πεις «με τρώνε τα χέρια μου» να κάνω αυτό… Έτσι το ένα συμπληρώνει και στηρίζει το άλλο!
Λ.Τ.: Πόσο σημαντικά είναι τα όρια των υλικών (λόγος, χρώμα ξύλο); Μπορούν αυτά να «ανοίξουν» για να χωρέσουν τις αποτυπώσεις της έκφρασης των συναισθημάτων; Πόσο σημαντική είναι η γνώση τους και της τεχνικής που απαιτεί η κάθε μία;
Μ.Κ.: Πιστεύω πως δεν υπάρχουν όρια. Υπάρχουν όμως πολλές εικαστικές γλώσσες. Είναι ένας τρόπος που μου δίνει εικαστική ελευθερία. Κάθε φορά προσεγγίζω αυτό που επιθυμώ να δημιουργήσω σε σχέση με τι θέλω εκείνη την στιγμή να εκφράσω, και κατά πόσο η βασική ιδέα θα υλοποιηθεί καλύτερα – πότε μέσω της ρευστότητας του χρώματος και πότε κρατώντας ένα κοπίδι χαράζοντας. Αυτό για μένα είναι ελευθερία: κάθε φορά καταλαβαίνω το μέσα μου και το εκφράζω χωρίς όρια στην επιλογή των μέσων. Έτσι μπορώ να απολαμβάνω την δημιουργικότητά μου, με οποιοδήποτε υλικό/μέσο/ τρόπο που «φανερώνουν» τα χρώματα, τα σχήματα μέχρι την συγκίνηση της τελικής εικόνας! Η γνώση των υλικών και το τι μπορούν να σου προσφέρουν ως εκφραστικά μέσα, είναι σημαντική. Αν δεν γνωρίζεις καλά τα υλικά σου, δεν μπορείς να χαρείς την παρέα τους, αν δεν θα κουβεντιάσεις μαζί τους, αν δεν θα τσακωθείς με αυτά, ποτέ δεν θα τα «αγαπήσεις» και το εικαστικό αποτέλεσμα θα φανεί «μουδιασμένο». Τα υλικά επίσης μαλώνουν μεταξύ τους αλλά τους βάζουμε κανόνες, όπως κι αυτά μας βάζουν κανόνες, όταν μας ρωτάνε «πόσο καλά μπορείς να δουλέψεις μαζί μου;» Σχετικά τώρα με τον λόγο, τον θεατρικό λόγο, δεν θα ήθελα να μιλήσω προς το παρόν – μένω στην σημαντική και γοητευτική εμπειρία που προσφέρει σε όσους είχαν την τύχη να την ζήσουν. Η σκηνογραφία βέβαια αποτελεί μια ιδιαίτερη και συναρπαστική εμπειρία στην διαδικασία παραγωγής ενός θεατρικού έργου και χαίρομαι που ασχολούμαι εικαστικά με αυτό. Ουσιαστικά, θεωρώ τα έργα μου σαν μια θεατρική σκηνή, όπου οι θεατές μπορούν, όταν τα βλέπουν, να εισχωρούν σε αυτά και να τα βιώνουν.
Λ.Τ.: Υπάρχει μια συνέχεια για τη χαρακτική τέχνη στη λιμνοθάλασσα: η Κατράκη, ο Κούστας, ο Γρηγόρης, Εσύ, ο Λουκάς… Μπορεί κι άλλοι που αγνοώ; Μπορούμε να μιλήσουμε για σχολή του Αιτωλικού ή της λιμνοθάλασσας;
Μ.Κ.: Θυμάμαι την θεία μου – συνομήλικη της Βάσως – να μου μεταφέρει μια δυνατή εικόνα: την Κατράκη στο κοιμητήρι του Αιτωλικού, να σκιτσάρει ένα κρανίο, μετά από μια εκταφή… Αυτό με έκανε για πρώτη φορά να πω μέσα μου ότι τα μάτια μας πρέπει ό,τι βλέπουν και τους συγκινεί να το φτιάχνουν «εικόνα», να το βλέπουν όλοι. Το έργο της Κατράκη και η ύπαρξη του σημαντικού Μουσείου με το σύνολο του έργου της στην πόλη μας, υπήρξε ένα δυνατό κίνητρο να ασχοληθώ με την Χαρακτική. Σήμερα αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που είμαι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών, της οποίας ιδρυτικό μέλος ήταν η Βάσω Κατράκη. Από το Αιτωλικό επίσης, μέλη της Ένωσης ήταν ο Χαράκτης και αδερφός μου Γρηγόρης Κότσαρης και ο αγαπημένος φίλος μας, χαράκτης Γιάννης Λουκάς – και οι δύο τους πλέον δυστυχώς έχουν φύγει από την ζωή. Το έργο και η προσωπικότητά τους άφησαν μια ιδιαίτερη κληρονομιά στον πολιτιστικό τοπίο της πόλης μας. Δεν μπορώ να μιλήσω αυτή τη στιγμή για «Σχολή της Λιμνοθάλασσας», αυτό θα διαπιστωθεί στο μέλλον. Αν όλα όσα έχουμε δώσει στα νέα παιδιά, μέσα από τα μαθήματα και τα σεμινάρια χαρακτικής, αν με το καλό καρποφορήσουν τότε ναι, θα είναι πολύ όμορφο να μιλάμε για μια περιοχή – ζωντανό εργαστήριο – που καλλιεργεί, αναδεικνύει και προωθεί την Χαρακτική Τέχνη.
Λ.Τ.: Εύκολα κανείς μπορεί να παρατηρήσει και στη ζωγραφική σου και στην χαρακτική σου έντονες επιρροές της βυζαντινής αγιογραφίας. Εδώ οι άγιοι (κυρίως ψαράδες και καθημερινοί βιοπαλαιστές) φορούν έναν αφηρημένο εξπρεσιονιστικό κόσμο για να δηλώσουν έναν γήινο υπαρξισμό, ο οποίος επιχειρεί να ξαναφτιάξει τον κόσμο από την αρχή μέσα από συμβολισμούς και γραμμές που μένουν μετέωρες. Δεν ξέρω αν συμφωνείς με αυτή την ανάγνωση. Αν ναι, τι είναι εκείνο που ορίζει την επιρροή σου από αυτά τα τρία καλλιτεχνικά και φιλοσοφικά ρεύματα και ποιες δυνατότητες ερμηνείας και έκφρασης αναγνωρίζεις σ’ αυτά;
Μ.Κ.: Δεν μένω σε ορισμούς και κατηγορίες καλλιτεχνικών ρευμάτων. Οι καλλιτέχνες εκφράζονται πάντα από τις καταστάσεις που βιώνουν, το παρελθόν που τους συνοδεύει και όλα όσα ονειρεύονται και επεξεργάζονται ώστε να τα καταθέσουν με εικαστικό τρόπο. Η βυζαντινή ζωγραφική λ.χ. είναι ταυτόχρονα εξπρεσιονιστική και σουρεαλιστική στην γραφή της. Στα έργα μου συνυπάρχει ο σουρεαλισμός, ο συμβολισμός και ιδιαίτερα στην χαρακτική ο εξπρεσιονισμός. Η εικαστική μου ματιά, αναφέρεται σε προσωπικές στιγμές, με πολλαπλές αναγνώσεις. Είναι κάπως επιλεκτικός ο τρόπος της έκφρασής μου και υπαινικτικός. Η αφαίρεση, μου δίνει την ικανοποίηση να φιλτράρω το τελικό αποτέλεσμα που έχει ξεκινήσει από την Ιστορία στην ευρύτερη της έννοια και να γίνεται εικαστική «μνήμη». Θα ήθελα πραγματικά να ξέρω τι θα έλεγε ο Καμύ ή ο Σαρτρ για το έργο μου, αλλά δεν γίνεται. Επίσης γνωρίζω ότι δεν έχω δημιουργήσει ακόμα, ένα τόσο δυνατό έργο όπως η «Κραυγή» του Μούνκ. Καταλήγοντας, θεωρώ πως τα θραύσματα του παρελθόντος και της παιδικής μου ηλικίας κυριαρχούν στο έργο μου, είναι ένας συνθετικός κόσμος αναμνήσεων που καταγράφονται με έντονα και αχνά χρώματα, με θυμό και νοσταλγία.
Λ.Τ.: Συχνά ο εξπρεσιονισμός διακρίνεται από έντονη συναισθηματική αγωνία, σε αρκετά όμως έργα σου αν όχι σε όλα, αυτή η υπαρξιακή συναισθηματική αγωνία που τα διακρίνει, αντί να δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφυκτικό ορίζει τις προϋποθέσεις (ζωηρές αποχρώσεις, ανοιχτές γραμμές) για να λειτουργήσουν απελευθερωτικά οι εικόνες και να έρθει η «λύτρωση». Ποια είναι η κυρίαρχη και καθοριστική αγωνία της δημιουργίας σου και τι είναι εκείνο που την καταργεί, αν την καταργεί;
Μ.Κ.: Ο Μπωντλαίρ είχε πει: «Tί σημασία έχει να βυθιστούμε στην άβυσσο, στην κόλαση ή στον ουρανό; Να βυθιστούμε πρέπει στο άγνωστο, για να βρούμε κάτι καινούριο!» (To Ταξίδι – 1859). Όταν δημιουργώ πάντα ψάχνω, εξερευνώ και ανακαλύπτω… Η έμπνευση σταματάει όταν νοιώσεις μέσα σου, ότι σε αυτό που θες να κάνεις του λείπει η ενέργεια και δεν είναι «άγνωστο», και τότε εκφράζεις την εικαστική σου ειλικρίνεια, πότε μαύρη, πότε άσπρη – χωρίς «ερωτήσεις» για το αν θα αρέσει ή όχι – το γνωστό «ρίσκο» της τέχνης…
Λ.Τ. Τι είναι αυτό με το οποίο καταπιάνεσαι τώρα και ποια τα επόμενα δρομολογημένα σχέδια;
Μ.Κ.: Θέλω να «πριονίσω» τα πολλά που έχω στο μυαλό μου, για να μπορέσω να κάνω όσα περισσότερα προλάβω και να τα κάνω καλά.
"Μια σταλιά τόπος το Αιτωλικό, μια στεριανή γαΐτα, που χρόνια τώρα στέκει διαχρονικός μάρτυρας της αγωνίας μιας λίμνης να ανταμώσει τη θάλασσα. Πάνω σ’ αυτό τον μικρό τόπο, τον γεμάτο υγρασία και αναπνοές ψαράδων, βρίσκονται χτισμένα το σπίτι και το εργαστήρι του Μιχάλη Κότσαρη, ενός δημιουργού που αφήνει την ψυχή και την τέχνη του να πιάνεται στις ράχες των αποδημητικών και να ταξιδεύει πέρα από τα όρια των συνηθισμένων πραγμάτων, εκεί που οι διαδικασίες της σιωπής γεννούν τις απαραίτητες μυθολογίες."
Λ.Τ.: Είσαι ένας δημιουργός Μιχάλη, που εκφράζεται μέσα από διαφορετικές μορφές τέχνης, διατηρώντας πάντα σε πρώτο επίπεδο την ιδιότητα του χαράκτη. Τι είναι εκείνο που συνδέει αυτή την πολυμέρεια της έκφρασής σου;
Μ.Κ.: Η τέχνη πρέπει να λειτουργεί σαν συνάντηση πολλών και διαφορετικών πραγμάτων που καταλήγουν στην δημιουργική διάθεση του καλλιτέχνη και στην έκφρασή του. Οι τρόποι, τα μέσα, τα υλικά, ό,τι προκύπτει από τον μετασχηματισμό τους σε εικαστικό αποτέλεσμα, είναι ένα σταυροδρόμι της έμπνευσης, του χαρακτήρα, της δυνατότητας να εκφραστώ και της ψυχικής μου διάθεσης την συγκεκριμένη στιγμή. Κάθε φορά η επιλογή μιας εικαστικής δράσης, έχει μια συμβολική δυναμική που έχει επιλεχθεί συνειδητά από τον δημιουργό. Μέσα από την τέχνη ξεκουράζω μυαλό και σώμα – μου αρέσουν πολύ τα «σταυροδρόμια», όταν περπατάς και λες, τώρα θα κάνω ζωγραφική, τώρα θέατρο, τώρα χαρακτική και κατόπιν διαλέγεις τον δρόμο, μέχρι την επόμενη στάση, που θα σε κάνει να πεις «με τρώνε τα χέρια μου» να κάνω αυτό… Έτσι το ένα συμπληρώνει και στηρίζει το άλλο!
Λ.Τ.: Πόσο σημαντικά είναι τα όρια των υλικών (λόγος, χρώμα ξύλο); Μπορούν αυτά να «ανοίξουν» για να χωρέσουν τις αποτυπώσεις της έκφρασης των συναισθημάτων; Πόσο σημαντική είναι η γνώση τους και της τεχνικής που απαιτεί η κάθε μία;
Μ.Κ.: Πιστεύω πως δεν υπάρχουν όρια. Υπάρχουν όμως πολλές εικαστικές γλώσσες. Είναι ένας τρόπος που μου δίνει εικαστική ελευθερία. Κάθε φορά προσεγγίζω αυτό που επιθυμώ να δημιουργήσω σε σχέση με τι θέλω εκείνη την στιγμή να εκφράσω, και κατά πόσο η βασική ιδέα θα υλοποιηθεί καλύτερα – πότε μέσω της ρευστότητας του χρώματος και πότε κρατώντας ένα κοπίδι χαράζοντας. Αυτό για μένα είναι ελευθερία: κάθε φορά καταλαβαίνω το μέσα μου και το εκφράζω χωρίς όρια στην επιλογή των μέσων. Έτσι μπορώ να απολαμβάνω την δημιουργικότητά μου, με οποιοδήποτε υλικό/μέσο/ τρόπο που «φανερώνουν» τα χρώματα, τα σχήματα μέχρι την συγκίνηση της τελικής εικόνας! Η γνώση των υλικών και το τι μπορούν να σου προσφέρουν ως εκφραστικά μέσα, είναι σημαντική. Αν δεν γνωρίζεις καλά τα υλικά σου, δεν μπορείς να χαρείς την παρέα τους, αν δεν θα κουβεντιάσεις μαζί τους, αν δεν θα τσακωθείς με αυτά, ποτέ δεν θα τα «αγαπήσεις» και το εικαστικό αποτέλεσμα θα φανεί «μουδιασμένο». Τα υλικά επίσης μαλώνουν μεταξύ τους αλλά τους βάζουμε κανόνες, όπως κι αυτά μας βάζουν κανόνες, όταν μας ρωτάνε «πόσο καλά μπορείς να δουλέψεις μαζί μου;» Σχετικά τώρα με τον λόγο, τον θεατρικό λόγο, δεν θα ήθελα να μιλήσω προς το παρόν – μένω στην σημαντική και γοητευτική εμπειρία που προσφέρει σε όσους είχαν την τύχη να την ζήσουν. Η σκηνογραφία βέβαια αποτελεί μια ιδιαίτερη και συναρπαστική εμπειρία στην διαδικασία παραγωγής ενός θεατρικού έργου και χαίρομαι που ασχολούμαι εικαστικά με αυτό. Ουσιαστικά, θεωρώ τα έργα μου σαν μια θεατρική σκηνή, όπου οι θεατές μπορούν, όταν τα βλέπουν, να εισχωρούν σε αυτά και να τα βιώνουν.
Λ.Τ.: Υπάρχει μια συνέχεια για τη χαρακτική τέχνη στη λιμνοθάλασσα: η Κατράκη, ο Κούστας, ο Γρηγόρης, Εσύ, ο Λουκάς… Μπορεί κι άλλοι που αγνοώ; Μπορούμε να μιλήσουμε για σχολή του Αιτωλικού ή της λιμνοθάλασσας;
Μ.Κ.: Θυμάμαι την θεία μου – συνομήλικη της Βάσως – να μου μεταφέρει μια δυνατή εικόνα: την Κατράκη στο κοιμητήρι του Αιτωλικού, να σκιτσάρει ένα κρανίο, μετά από μια εκταφή… Αυτό με έκανε για πρώτη φορά να πω μέσα μου ότι τα μάτια μας πρέπει ό,τι βλέπουν και τους συγκινεί να το φτιάχνουν «εικόνα», να το βλέπουν όλοι. Το έργο της Κατράκη και η ύπαρξη του σημαντικού Μουσείου με το σύνολο του έργου της στην πόλη μας, υπήρξε ένα δυνατό κίνητρο να ασχοληθώ με την Χαρακτική. Σήμερα αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που είμαι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών, της οποίας ιδρυτικό μέλος ήταν η Βάσω Κατράκη. Από το Αιτωλικό επίσης, μέλη της Ένωσης ήταν ο Χαράκτης και αδερφός μου Γρηγόρης Κότσαρης και ο αγαπημένος φίλος μας, χαράκτης Γιάννης Λουκάς – και οι δύο τους πλέον δυστυχώς έχουν φύγει από την ζωή. Το έργο και η προσωπικότητά τους άφησαν μια ιδιαίτερη κληρονομιά στον πολιτιστικό τοπίο της πόλης μας. Δεν μπορώ να μιλήσω αυτή τη στιγμή για «Σχολή της Λιμνοθάλασσας», αυτό θα διαπιστωθεί στο μέλλον. Αν όλα όσα έχουμε δώσει στα νέα παιδιά, μέσα από τα μαθήματα και τα σεμινάρια χαρακτικής, αν με το καλό καρποφορήσουν τότε ναι, θα είναι πολύ όμορφο να μιλάμε για μια περιοχή – ζωντανό εργαστήριο – που καλλιεργεί, αναδεικνύει και προωθεί την Χαρακτική Τέχνη.
Λ.Τ.: Εύκολα κανείς μπορεί να παρατηρήσει και στη ζωγραφική σου και στην χαρακτική σου έντονες επιρροές της βυζαντινής αγιογραφίας. Εδώ οι άγιοι (κυρίως ψαράδες και καθημερινοί βιοπαλαιστές) φορούν έναν αφηρημένο εξπρεσιονιστικό κόσμο για να δηλώσουν έναν γήινο υπαρξισμό, ο οποίος επιχειρεί να ξαναφτιάξει τον κόσμο από την αρχή μέσα από συμβολισμούς και γραμμές που μένουν μετέωρες. Δεν ξέρω αν συμφωνείς με αυτή την ανάγνωση. Αν ναι, τι είναι εκείνο που ορίζει την επιρροή σου από αυτά τα τρία καλλιτεχνικά και φιλοσοφικά ρεύματα και ποιες δυνατότητες ερμηνείας και έκφρασης αναγνωρίζεις σ’ αυτά;
Μ.Κ.: Δεν μένω σε ορισμούς και κατηγορίες καλλιτεχνικών ρευμάτων. Οι καλλιτέχνες εκφράζονται πάντα από τις καταστάσεις που βιώνουν, το παρελθόν που τους συνοδεύει και όλα όσα ονειρεύονται και επεξεργάζονται ώστε να τα καταθέσουν με εικαστικό τρόπο. Η βυζαντινή ζωγραφική λ.χ. είναι ταυτόχρονα εξπρεσιονιστική και σουρεαλιστική στην γραφή της. Στα έργα μου συνυπάρχει ο σουρεαλισμός, ο συμβολισμός και ιδιαίτερα στην χαρακτική ο εξπρεσιονισμός. Η εικαστική μου ματιά, αναφέρεται σε προσωπικές στιγμές, με πολλαπλές αναγνώσεις. Είναι κάπως επιλεκτικός ο τρόπος της έκφρασής μου και υπαινικτικός. Η αφαίρεση, μου δίνει την ικανοποίηση να φιλτράρω το τελικό αποτέλεσμα που έχει ξεκινήσει από την Ιστορία στην ευρύτερη της έννοια και να γίνεται εικαστική «μνήμη». Θα ήθελα πραγματικά να ξέρω τι θα έλεγε ο Καμύ ή ο Σαρτρ για το έργο μου, αλλά δεν γίνεται. Επίσης γνωρίζω ότι δεν έχω δημιουργήσει ακόμα, ένα τόσο δυνατό έργο όπως η «Κραυγή» του Μούνκ. Καταλήγοντας, θεωρώ πως τα θραύσματα του παρελθόντος και της παιδικής μου ηλικίας κυριαρχούν στο έργο μου, είναι ένας συνθετικός κόσμος αναμνήσεων που καταγράφονται με έντονα και αχνά χρώματα, με θυμό και νοσταλγία.
Λ.Τ.: Συχνά ο εξπρεσιονισμός διακρίνεται από έντονη συναισθηματική αγωνία, σε αρκετά όμως έργα σου αν όχι σε όλα, αυτή η υπαρξιακή συναισθηματική αγωνία που τα διακρίνει, αντί να δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφυκτικό ορίζει τις προϋποθέσεις (ζωηρές αποχρώσεις, ανοιχτές γραμμές) για να λειτουργήσουν απελευθερωτικά οι εικόνες και να έρθει η «λύτρωση». Ποια είναι η κυρίαρχη και καθοριστική αγωνία της δημιουργίας σου και τι είναι εκείνο που την καταργεί, αν την καταργεί;
Μ.Κ.: Ο Μπωντλαίρ είχε πει: «Tί σημασία έχει να βυθιστούμε στην άβυσσο, στην κόλαση ή στον ουρανό; Να βυθιστούμε πρέπει στο άγνωστο, για να βρούμε κάτι καινούριο!» (To Ταξίδι – 1859). Όταν δημιουργώ πάντα ψάχνω, εξερευνώ και ανακαλύπτω… Η έμπνευση σταματάει όταν νοιώσεις μέσα σου, ότι σε αυτό που θες να κάνεις του λείπει η ενέργεια και δεν είναι «άγνωστο», και τότε εκφράζεις την εικαστική σου ειλικρίνεια, πότε μαύρη, πότε άσπρη – χωρίς «ερωτήσεις» για το αν θα αρέσει ή όχι – το γνωστό «ρίσκο» της τέχνης…
Λ.Τ. Τι είναι αυτό με το οποίο καταπιάνεσαι τώρα και ποια τα επόμενα δρομολογημένα σχέδια;
Μ.Κ.: Θέλω να «πριονίσω» τα πολλά που έχω στο μυαλό μου, για να μπορέσω να κάνω όσα περισσότερα προλάβω και να τα κάνω καλά.
Από την Έκθεση "Ημερολόγιο Ποδηλάτου" - Αγρίνιο, Ιανουάριος 2017
“Ημερολόγιο ποδηλάτου”
Σχόλια με αφορμή την έκθεση του Μιχάλη Κότσαρη
Θα προσπαθήσω, εν συντομία, να προσεγγίσω τα έργα που εκθέτει απόψε ο Μιχάλης Κότσαρης αποφεύγοντας τεχνοκριτικούς όρους και πειρασμούς εικαστικών αναλύσεων. Θα ήθελα μόνο να καταθέσω τη προσωπική μου ματιά, δυο λόγια από καρδιάς για έναν συνάδελφο που με τη τέχνη του αντιμάχεται την ασχήμια της εποχής μας. Για έναν γνήσιο συνομιλητή με το έργο της συντοπίτισσάς του Βάσως Κατράκη. Για έναν σεμνό δημιουργό που όταν χαράσσει το υλικό του δεν “τραυματίζει” αλλά θεραπεύει την όρασή μας.
Γιατί ο Μιχάλης Κότσαρης δεν είναι απλά ένας προικισμένος χαράκτης – “τεχνίτης” με υπομονή, αγάπη και προσήλωση στην τέχνη του. Έχει και τη “συνείδηση” του χαράκτη. Κατορθώνει να χαράσσει πρώτα με την ψυχή του και έπειτα με τα καλέμια και τα σφυριά του.
Στα περισσότερα από 30 έργα του που πλαισιώνουν την έκδοση του Λευτέρη Τηλιγάδα “Ημερολόγιο ποδηλάτου”, θα απολαύσουμε (ακρυλικά σε ξύλο και χαρτί καθώς και δύο χαρακτικά), ξεδιπλώνει και τις ζωγραφικές του δυνατότητες, επηρεασμένες βέβαια από τη ματιά του χαράκτη. Δίνει μαεστρικά στα μαυρόασπρα έργα του την ψευδαίσθηση του έγχρωμου και στα έγχρωμα τη λιτότητα του μαυρόασπρου.
Έργα τα οποία αποκαλύπτουν μια εικαστική πρόκληση: μέσα από μια στέρεη κι ολιγόλογη εκφραστική γλώσσα το άψυχο [ποδήλατο] μετουσιώνεται σε έμψυχο, αποκτά πνοή συμμετέχοντας ενεργά στη σύνθεση. Ταυτόχρονα όμως υποκρύπτεται και μια έμμεση πρόσκληση αφού, με πρόσχημα αυτό (το ποδήλατο), ο καλλιτέχνης λες και θέλει να μας παρασύρει κάπου.
Με τον τροχό να γίνεται χαρταετός και τις διαγραφόμενες φόρμες να κινούνται διαγωνίως, -αέρινες χορευτικές φιγούρες σε χρωματικές εντάσεις του μαύρου και του λευκού, της ώχρας και του χοντροκόκκινου-, ο καλλιτέχνης σαν να μας τείνει το χέρι.
Να συμμετέχουμε σ’ έναν “εξόδιο χορό”, όπως τιτλοφορεί κι ένα απ’ τα ποιήματά του ο Λευτέρης.
Να τον ακολουθήσουμε σ’ ένα ταξίδι …πέρα απ’ το κάδρο!
Σ’ ένα ταξίδι για τ’ όνειρο, μ’ ένα ποδήλατο και μ’ οδηγό το φως…
Χρήστος Γαρουφαλής - Ζωγράφος & Καλλιτ. Δ/ντης στη Δημοτική Πινακοθήκη Αγρινίου
Σχόλια με αφορμή την έκθεση του Μιχάλη Κότσαρη
Θα προσπαθήσω, εν συντομία, να προσεγγίσω τα έργα που εκθέτει απόψε ο Μιχάλης Κότσαρης αποφεύγοντας τεχνοκριτικούς όρους και πειρασμούς εικαστικών αναλύσεων. Θα ήθελα μόνο να καταθέσω τη προσωπική μου ματιά, δυο λόγια από καρδιάς για έναν συνάδελφο που με τη τέχνη του αντιμάχεται την ασχήμια της εποχής μας. Για έναν γνήσιο συνομιλητή με το έργο της συντοπίτισσάς του Βάσως Κατράκη. Για έναν σεμνό δημιουργό που όταν χαράσσει το υλικό του δεν “τραυματίζει” αλλά θεραπεύει την όρασή μας.
Γιατί ο Μιχάλης Κότσαρης δεν είναι απλά ένας προικισμένος χαράκτης – “τεχνίτης” με υπομονή, αγάπη και προσήλωση στην τέχνη του. Έχει και τη “συνείδηση” του χαράκτη. Κατορθώνει να χαράσσει πρώτα με την ψυχή του και έπειτα με τα καλέμια και τα σφυριά του.
Στα περισσότερα από 30 έργα του που πλαισιώνουν την έκδοση του Λευτέρη Τηλιγάδα “Ημερολόγιο ποδηλάτου”, θα απολαύσουμε (ακρυλικά σε ξύλο και χαρτί καθώς και δύο χαρακτικά), ξεδιπλώνει και τις ζωγραφικές του δυνατότητες, επηρεασμένες βέβαια από τη ματιά του χαράκτη. Δίνει μαεστρικά στα μαυρόασπρα έργα του την ψευδαίσθηση του έγχρωμου και στα έγχρωμα τη λιτότητα του μαυρόασπρου.
Έργα τα οποία αποκαλύπτουν μια εικαστική πρόκληση: μέσα από μια στέρεη κι ολιγόλογη εκφραστική γλώσσα το άψυχο [ποδήλατο] μετουσιώνεται σε έμψυχο, αποκτά πνοή συμμετέχοντας ενεργά στη σύνθεση. Ταυτόχρονα όμως υποκρύπτεται και μια έμμεση πρόσκληση αφού, με πρόσχημα αυτό (το ποδήλατο), ο καλλιτέχνης λες και θέλει να μας παρασύρει κάπου.
Με τον τροχό να γίνεται χαρταετός και τις διαγραφόμενες φόρμες να κινούνται διαγωνίως, -αέρινες χορευτικές φιγούρες σε χρωματικές εντάσεις του μαύρου και του λευκού, της ώχρας και του χοντροκόκκινου-, ο καλλιτέχνης σαν να μας τείνει το χέρι.
Να συμμετέχουμε σ’ έναν “εξόδιο χορό”, όπως τιτλοφορεί κι ένα απ’ τα ποιήματά του ο Λευτέρης.
Να τον ακολουθήσουμε σ’ ένα ταξίδι …πέρα απ’ το κάδρο!
Σ’ ένα ταξίδι για τ’ όνειρο, μ’ ένα ποδήλατο και μ’ οδηγό το φως…
Χρήστος Γαρουφαλής - Ζωγράφος & Καλλιτ. Δ/ντης στη Δημοτική Πινακοθήκη Αγρινίου
"Οι Άγιοι Ψαράδες της Λιμνοθάλασσας" - Εφημ. "Πρώτο Θέμα". Γράφει ο Σπύρος Ιωάννου 24/10/2017 http://www.protothema.gr/city-stories/article/725165/oi-agioi-psarades-tis-limnothalassas/
Στα μικρά πελάγη της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, στο όμορφο νησί, το Αιτωλικό, ζει ο χαράκτης Μιχάλης Κότσαρης…«Κι ερωτεύτηκες τη λίμνη την ήρεμη, και γίνεσαι ψαράς» παρατηρούμε τη φράση αποτυπωμένη πάνω σε ένα από τα χαρακτικά έργα του Μιχάλη. Ο τελευταίος, γεννήθηκε και ζει στο Αιτωλικό.
Μέσα από μια μεγάλη πορεία στη ζωγραφική και τη χαρακτική, με τέσσερις ατομικές εκθέσεις και πάνω από τριάντα συμμετοχές σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό ο Μιχάλης μας συστήνεται με τους «Άγιους Ψαράδες» του, οι οποίοι εντάσσονται στην εικαστική γαλήνη που νιώθει ένας καλλιτέχνης όταν δουλεύει στη μέση της λιμνοθάλασσας.
Η εικαστική του ταυτότητα αναφέρει την χαρακτική ως κύρια ενασχόληση του. Η βυζαντινή τέχνη με την αφαιρετική, σχηματοποιημένη και σουρεαλιστική οπτική της του έδωσε τα στοιχεία που μετασχηματίστηκαν αργότερα στο χαρακτικό του έργο.
Η απλότητα, ο μόχθος, η καλοσύνη, η μοναξιά, η ζωή με τα λίγα των ψαράδων του νησιού, χαράσσονται με ταπεινότητα πάνω στο ξύλο με έντονο το στοιχείο της θρησκευτικότητας, σαν να ένα κάλεσμα μνήμης στην Βάσω Κατράκη και τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο.
Ονειρικές αποτυπώσεις της καθημερινής ζωής των ψαράδων μεταφέρονται σε μια άλλη κοσμική διάσταση θέλοντας να εντείνει την επαφή της πραγματικότητας με την εξώτερη Αγιότητα που καλύπτει κάθε ταλαιπωρημένη ψυχή.
Τα ψάθινα καπέλα, η λεπιασμένη τρίαινα, τα πέτρινα γιοφύρια, είναι τα υλικά που χτίζουνε την Τρουλαία Βασιλική των έξι Ιερών Ναών του νησιού πάνω στο ξύλο και την πέτρα.
Η ξύλινη μήτρα, Γας Ομφαλός της ιερότητας που απαιτεί η διαδικασία για την δημιουργία του έργου. Τυπογραφική μελάνι, Γιαπωνέζικο χαρτί και ένα κοίλο εργαλείο για το τελικό πάτημα αποτυπώνουν την αφοσίωση και το σεβασμό στον Άγιο Ψαρά.
Ο Μιχάλης Κότσαρης σπούδασε Φιλολογία και Ιστορία της Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 1998, δημιούργησε τον πρώτο εικαστικό χώρο στην πόλη του, την αίθουσα τέχνης Έργω 1998. Είναι μέλος της Ενωσης Ελλήνων Χαρακτών και του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Το 2009 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην IX International Biennale, Aqui Prise-Aqui Therme, στην Γένοβα της Ιταλίας. Έργα του βρίσκονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, στο Art Center της Νέας Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας στη Αίγυπτο, στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης Διέξοδος στο Μεσολόγγι, στην Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου της Τιμισοάρα στη Ρουμανία, στο Van Abee Museum στο Αιντχόβεν της Ολλανδίας, στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Χ. & Σ. Μοσχανδρέου στο Μεσολόγγι, καθώς και σε πολλές συλλογές στη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συνεργαστεί με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου ως σκηνογράφος και έχει φιλοτεχνήσει το πρόγραμμα του Θεάτρου για την περίοδο 2017-2018 με τίτλο ο «Ο Άλλος ως Απειλή».
Μέσα από μια μεγάλη πορεία στη ζωγραφική και τη χαρακτική, με τέσσερις ατομικές εκθέσεις και πάνω από τριάντα συμμετοχές σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό ο Μιχάλης μας συστήνεται με τους «Άγιους Ψαράδες» του, οι οποίοι εντάσσονται στην εικαστική γαλήνη που νιώθει ένας καλλιτέχνης όταν δουλεύει στη μέση της λιμνοθάλασσας.
Η εικαστική του ταυτότητα αναφέρει την χαρακτική ως κύρια ενασχόληση του. Η βυζαντινή τέχνη με την αφαιρετική, σχηματοποιημένη και σουρεαλιστική οπτική της του έδωσε τα στοιχεία που μετασχηματίστηκαν αργότερα στο χαρακτικό του έργο.
Η απλότητα, ο μόχθος, η καλοσύνη, η μοναξιά, η ζωή με τα λίγα των ψαράδων του νησιού, χαράσσονται με ταπεινότητα πάνω στο ξύλο με έντονο το στοιχείο της θρησκευτικότητας, σαν να ένα κάλεσμα μνήμης στην Βάσω Κατράκη και τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο.
Ονειρικές αποτυπώσεις της καθημερινής ζωής των ψαράδων μεταφέρονται σε μια άλλη κοσμική διάσταση θέλοντας να εντείνει την επαφή της πραγματικότητας με την εξώτερη Αγιότητα που καλύπτει κάθε ταλαιπωρημένη ψυχή.
Τα ψάθινα καπέλα, η λεπιασμένη τρίαινα, τα πέτρινα γιοφύρια, είναι τα υλικά που χτίζουνε την Τρουλαία Βασιλική των έξι Ιερών Ναών του νησιού πάνω στο ξύλο και την πέτρα.
Η ξύλινη μήτρα, Γας Ομφαλός της ιερότητας που απαιτεί η διαδικασία για την δημιουργία του έργου. Τυπογραφική μελάνι, Γιαπωνέζικο χαρτί και ένα κοίλο εργαλείο για το τελικό πάτημα αποτυπώνουν την αφοσίωση και το σεβασμό στον Άγιο Ψαρά.
Ο Μιχάλης Κότσαρης σπούδασε Φιλολογία και Ιστορία της Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 1998, δημιούργησε τον πρώτο εικαστικό χώρο στην πόλη του, την αίθουσα τέχνης Έργω 1998. Είναι μέλος της Ενωσης Ελλήνων Χαρακτών και του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Το 2009 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην IX International Biennale, Aqui Prise-Aqui Therme, στην Γένοβα της Ιταλίας. Έργα του βρίσκονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, στο Art Center της Νέας Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας στη Αίγυπτο, στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης Διέξοδος στο Μεσολόγγι, στην Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου της Τιμισοάρα στη Ρουμανία, στο Van Abee Museum στο Αιντχόβεν της Ολλανδίας, στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Χ. & Σ. Μοσχανδρέου στο Μεσολόγγι, καθώς και σε πολλές συλλογές στη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει συνεργαστεί με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου ως σκηνογράφος και έχει φιλοτεχνήσει το πρόγραμμα του Θεάτρου για την περίοδο 2017-2018 με τίτλο ο «Ο Άλλος ως Απειλή».
Έργα μπολιασμένα με Λιμνοθάλασσα και ποδήλατο από τους αδερφούς Κότσαρη
Aφιέρωμα της εφημερίδας "ΑΙΧΜΗ" - Γράφει η Ειρήνη Καρανικόλα.
Οι Αιτωλικιώτες εικαστικοί Γρήγορης και Μιχάλης Κότσαρης ταξιδεύουν τα έργα τους στην έκθεση «Παιχνίδι Χωρίς Σύνορα», η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του αφιερώματος του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων «Παιδί και Παιχνίδι στη Ζωή και την Τέχνη».
Πρόκειται για την δεύτερη θεματική έκθεση της ομάδας Σύγχρονων Ελλήνων Καλλιτεχνών GREEKARTISTS.INFO, η οποία αναφέρεται στο παλιό παραδοσιακό παιχνίδι. Στην συγκεκριμένη έκθεση συμμετέχουν 24 εικαστικοί καλλιτέχνες που ζουν και δραστηριοποιούνται ενεργά στην Ελλάδα, οι οποίοι δημιούργησαν εικαστικά έργα με αφορμή την συγκεκριμένη δραστηριότητα. Συμμετέχουν: Αθανασίου Αντώνης, Αλτουνιάν Γκάγκικ, Ανούση - Ηλία Ρένα, Βακάλη - Συρογιαννοπούλου Φιλομήλα, Γιαχανατζή Νέλλη, Γριμάλδη- Κορομηλά Ράνια, Δεσεκόπουλος Νίκος, Ζαβιτσάνου Αννή, Καμπάνης Μάρκος, Κολιός Γιάννης, Κότσαρης Γρηγόρης, Κότσαρης Μιχάλης, Κουμαντάκη Δήμητρα, Κτιστοπούλου Μαρία, Λιάνα Μελισσαρατου, Μενδρινού Άννα, Ξενάκη Μαριάννα, Παπαγιάννης Θεόδωρος, Παπαγιάννη Σύνη, Πετροπούλου-Δημητράκη Μιμή, Ράλλης Τάσος, Σταϊνχάουερ Βαρβάρα, Τσιρογιάννης Δημήτρης και Φωτοπούλου Πηνελόπη.
Ο Γρηγόρης Κότσαρης συμμετέχει με ένα χαρακτικό έργο και ένα γλυπτό-κατασκευή από σίδερο με θέμα τα ποδήλατα και τους χαρταετούς. Ο αδερφός του Μιχάλης με μια σύνθεση από ελαιογραφίες που συνδιαλέγονται με την χαρακτική και που τιτλοφορείται «χάρτινοι φίλοι» - μια εικαστική καταγραφή του χάρτινου καραβιού και του χαρταετού.
Όπως μπορούμε να αναγνώσουμε στον κατάλογο της έκθεσης για τα έργα του Γρηγόρη Κότσαρη: «Oι ρόδες των παλιών μας ποδηλάτων σταμάτησαν στα μάτια της μνήμης. Οι αλυσίδες τους πάγωσαν στις αλάνες του μυαλού μας...», ο ίδιος σχολιάζει: «Όσα βιώσαμε παίζοντας σαν παιδιά δεν πρόκειται να ξαναζωντανέψουν. Ήταν κάποιες στιγμές που δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένους χώρους και χρόνους. Ήταν οι συγκεκριμένοι φίλοι, το μοίρασμα της χαράς. Ήταν παιχνίδια σε άλλους τόπους, σε άλλες εποχές. Σήμερα φωλιάζουν στη μνήμη μας και συνεχίζουν το κρυφτό και το κυνηγητό τους σ΄ αυτήν, στην μοναδική «αλάνα που αντιστέκεται...».
Για τα έργα του Μιχάλη Κότσαρη σημειώνεται: «Εφήμεροι χάρτινοι φίλοι, ταξίδεψαν τα όνειρα στις άκρες των νερών, στα τέρματα των ουρανών. Πλέον αρνούμαστε να τους τηλεκατευθύνουμε, - μεγαλώσαμε...". Ο ίδιος, αναφερόμενος σε αυτή τη σημείωση, λέει: «Σήμερα πλέον, αν γινόταν να ξαναπαίξουμε σαν παιδιά, όπως τότε, οι «χάρτινοι φίλοι» μας θα ήταν διαφορετικοί - φτιαγμένοι από πλαστικό και μέταλλο, με τηλεχειριστήριο... Η χαρά του παιχνιδιού, ξεκινούσε τότε από την κατασκευή του από εμάς τους ίδιους και διπλασιάζονταν όταν ο χαρταετός μας πετούσε και το καραβάκι μας δε βούλιαζε - κι ας κρατούσε αυτό για λίγο, εφήμερη ευτυχία...».
Θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς πως πρόκειται για μελαγχολικές προσεγγίσεις που, ωστόσο, κρύβουν την αναθύμηση μια παλιάς γνήσιας χαράς, η οποία ζει μέσα μας σαν την ελπίδα.
Οι ταλαντούχοι συντοπίτες μας μάς κάνουν υπερήφανους, για μια ακόμη φορά, με την εκλεπτυσμένη και φίνα τέχνη τους, η οποία είναι «ποτισμένη» από Μεσολόγγι.
Η έκθεση φιλοξενείται στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας και τα εγκαίνιά της έγιναν την Πέμπτη, 9 Ιανουαρίου, ώρα 19:30, ενώ θα διαρκέσει έως την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου (ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Σάββατο 10:00 – 20:00, Κυριακή 10:00 – 14:00).
ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ
Aφιέρωμα της εφημερίδας "ΑΙΧΜΗ" - Γράφει η Ειρήνη Καρανικόλα.
Οι Αιτωλικιώτες εικαστικοί Γρήγορης και Μιχάλης Κότσαρης ταξιδεύουν τα έργα τους στην έκθεση «Παιχνίδι Χωρίς Σύνορα», η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του αφιερώματος του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων «Παιδί και Παιχνίδι στη Ζωή και την Τέχνη».
Πρόκειται για την δεύτερη θεματική έκθεση της ομάδας Σύγχρονων Ελλήνων Καλλιτεχνών GREEKARTISTS.INFO, η οποία αναφέρεται στο παλιό παραδοσιακό παιχνίδι. Στην συγκεκριμένη έκθεση συμμετέχουν 24 εικαστικοί καλλιτέχνες που ζουν και δραστηριοποιούνται ενεργά στην Ελλάδα, οι οποίοι δημιούργησαν εικαστικά έργα με αφορμή την συγκεκριμένη δραστηριότητα. Συμμετέχουν: Αθανασίου Αντώνης, Αλτουνιάν Γκάγκικ, Ανούση - Ηλία Ρένα, Βακάλη - Συρογιαννοπούλου Φιλομήλα, Γιαχανατζή Νέλλη, Γριμάλδη- Κορομηλά Ράνια, Δεσεκόπουλος Νίκος, Ζαβιτσάνου Αννή, Καμπάνης Μάρκος, Κολιός Γιάννης, Κότσαρης Γρηγόρης, Κότσαρης Μιχάλης, Κουμαντάκη Δήμητρα, Κτιστοπούλου Μαρία, Λιάνα Μελισσαρατου, Μενδρινού Άννα, Ξενάκη Μαριάννα, Παπαγιάννης Θεόδωρος, Παπαγιάννη Σύνη, Πετροπούλου-Δημητράκη Μιμή, Ράλλης Τάσος, Σταϊνχάουερ Βαρβάρα, Τσιρογιάννης Δημήτρης και Φωτοπούλου Πηνελόπη.
Ο Γρηγόρης Κότσαρης συμμετέχει με ένα χαρακτικό έργο και ένα γλυπτό-κατασκευή από σίδερο με θέμα τα ποδήλατα και τους χαρταετούς. Ο αδερφός του Μιχάλης με μια σύνθεση από ελαιογραφίες που συνδιαλέγονται με την χαρακτική και που τιτλοφορείται «χάρτινοι φίλοι» - μια εικαστική καταγραφή του χάρτινου καραβιού και του χαρταετού.
Όπως μπορούμε να αναγνώσουμε στον κατάλογο της έκθεσης για τα έργα του Γρηγόρη Κότσαρη: «Oι ρόδες των παλιών μας ποδηλάτων σταμάτησαν στα μάτια της μνήμης. Οι αλυσίδες τους πάγωσαν στις αλάνες του μυαλού μας...», ο ίδιος σχολιάζει: «Όσα βιώσαμε παίζοντας σαν παιδιά δεν πρόκειται να ξαναζωντανέψουν. Ήταν κάποιες στιγμές που δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένους χώρους και χρόνους. Ήταν οι συγκεκριμένοι φίλοι, το μοίρασμα της χαράς. Ήταν παιχνίδια σε άλλους τόπους, σε άλλες εποχές. Σήμερα φωλιάζουν στη μνήμη μας και συνεχίζουν το κρυφτό και το κυνηγητό τους σ΄ αυτήν, στην μοναδική «αλάνα που αντιστέκεται...».
Για τα έργα του Μιχάλη Κότσαρη σημειώνεται: «Εφήμεροι χάρτινοι φίλοι, ταξίδεψαν τα όνειρα στις άκρες των νερών, στα τέρματα των ουρανών. Πλέον αρνούμαστε να τους τηλεκατευθύνουμε, - μεγαλώσαμε...". Ο ίδιος, αναφερόμενος σε αυτή τη σημείωση, λέει: «Σήμερα πλέον, αν γινόταν να ξαναπαίξουμε σαν παιδιά, όπως τότε, οι «χάρτινοι φίλοι» μας θα ήταν διαφορετικοί - φτιαγμένοι από πλαστικό και μέταλλο, με τηλεχειριστήριο... Η χαρά του παιχνιδιού, ξεκινούσε τότε από την κατασκευή του από εμάς τους ίδιους και διπλασιάζονταν όταν ο χαρταετός μας πετούσε και το καραβάκι μας δε βούλιαζε - κι ας κρατούσε αυτό για λίγο, εφήμερη ευτυχία...».
Θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς πως πρόκειται για μελαγχολικές προσεγγίσεις που, ωστόσο, κρύβουν την αναθύμηση μια παλιάς γνήσιας χαράς, η οποία ζει μέσα μας σαν την ελπίδα.
Οι ταλαντούχοι συντοπίτες μας μάς κάνουν υπερήφανους, για μια ακόμη φορά, με την εκλεπτυσμένη και φίνα τέχνη τους, η οποία είναι «ποτισμένη» από Μεσολόγγι.
Η έκθεση φιλοξενείται στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας και τα εγκαίνιά της έγιναν την Πέμπτη, 9 Ιανουαρίου, ώρα 19:30, ενώ θα διαρκέσει έως την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου (ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Σάββατο 10:00 – 20:00, Κυριακή 10:00 – 14:00).
ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ
Ακολουθεί ένα μέρος από το άρθρο της Ιστορικού Τέχνης Λήδας Καζαντζάκη από το ένθετο "Αναγνώσεις" της εφημερίδας "Αυγή της Κυριακής" http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=558917 "Ο Μιχάλης Κότσαρης δημιουργεί, τόσο στη ζωγραφική όσο και στη χαρακτική του τέχνη, με αναπάντεχους συνδυασμούς ετερόκλητων και διαφορετικών στοιχείων, εικόνες που υπερβαίνουν το πραγματικό. Οι Άγιοι Ψαράδες του και οι Άγγελοί του φέρουν στα πρόσωπά τους, απλοποιημένα, τα χαρακτηριστικά της βυζαντινής τέχνης. Που άλλοτε αποτυπώνονται αδρά, σύμφωνα με τους κανόνες της κλασσικής χαρακτικής κι άλλοτε σβήνουν μέσα στη ρευστότητα της εξπρεσιονιστικής πινελιάς του. Ενώ η θρησκευτικότητά τους γειώνεται με την προσθήκη κοσμικών συμβόλων, όπως το ψάθινο καπέλο που στην μια άκρη του καταλήγει σε ψάρι, της αρχαϊκής τρίαινας, αλλά και τον μετασχηματισμό των φωτοστεφάνων τους σε ένα περίτεχνο διάκοσμο, πλασμένο με σχηματοποιημένα ψάρια ή ελικοειδή στοιχεία. Οι στυλιζαρισμένες, ιδεαλιστικές και ασυνήθιστα επιμηκυμένες φιγούρες, οι βγαλμένες από πίνακες ιμπρεσιονιστικούς με φανερές τις επιρροές του Ελ Γκρέκο, που εκφράζουν το θαύμα, γίνονται ένα με τις κυματοειδείς γραμμές των ερημικών τοπίων μέσα στα οποία κινούνται. Με τον ίδιο τρόπο συνδέονται οι μορφές που προβάλλουν ως ένα σαρκαστικό σχόλιο στη σύγχρονη εξάρτηση της σκέψης μας από τα ΜΜΕ, συνδεδεμένες με καλώδια. Εγκλωβισμένες μέσα στις οθόνες και τα σιδερένια κιγκλιδώματα των κεραιών τους. Πλαισιωμένες με τις αντιθετικές και αλληλοσυμπληρούμενες φόρμες του συνθετικού κυβισμού που πληρούνται, όπως στον Πάουλ Κλέε, με σύμβολα και γράμματα. Πλασμένες με την αφαιρετική τεχνική της μεταφυσικής ζωγραφικής του ντε Κίρικο. Που όμως, χάρις στην καμπυλότητα του περιγράμματός τους, δεν παραμορφώνονται σε άψυχα ανδρείκελα." Άρθρο του Αρχιτέκτονα και Ζωγράφου Ζαφείρη Καρβέλη (2008)
Ο Μιχάλης καιρό τώρα εστιάζεται στο να προβάλει ένα άλλο πρόσωπο στα εικαστικά. Πινελιές που δεν έχουν σχέση με αυτες που μας συνήθισε μέχρι σημερα. Φεύγει από την αγιογραφία και την ζωγραφική των λιμνοθαλάσσιων τοπίων και ανοίγει άλλους ορίζοντες στην επιλογή των θεμάτων και την γενικότερη απόδοση των έργων του. Τα χρώματα, η σύνθεση, όλα μαζί, δίνουν στο θεατή καταρχήν ευχάριστη εντύπωση (έντονα χρώματα βαθύ κόκκινο πορτοκαλί μπλέ ). Δεν επιμένει στις λεπτομέρειες ούτε στα ανθρώπινα χαρακτηριστικά αλλά στο βαθύτερο νόημα των θεμάτων. Η τεχνολογία, το σύγχρονο κτισμένο περιβάλλον, σαφώς έχουν προβληματίσει τον Μιχάλη αλλά ….δεν φαίνεται να τον ενοχλούν! Κι εδώ βρίσκεται και η διαφορά. Οι συνθέσεις είναι μια κωμικοποίηση της τραγικότητας . Μια κωμωδία που αγγίζει ευχάριστα το δράμα.. Τα εγκαίνια έγίναν χθες στην αίθουσα Ναυπακτία στο Λιμάνι της Ναυπάκτου και η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι της 3 Ιουλίου. Ο Μιχάλης Κότσαρης γεννήθηκε στο Αιτωλικό σπούδασε φιλολογία και Ιστορία τέχνης στη Φιλοσοφική. Απ' το '98 έχει τον δικό του εικαστικό χώρο την "Εργω 1998".
Συγχαρητήρια ... |
 Από το εργαστήρι του Μ. Κότσαρη.
Μιχ. Κότσαρης: "Η Χαρακτική είναι "λαϊκή" τέχνη...."
Εφημερίδα "ΑΙΧΜΗ Αιτωλ/νιας" 11 Ιούνιος 2013 Συνέντευξη στην ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑ Ο ζωγράφος - χαράκτης έργα του οποίου βρίσκονται σε κτίρια - σύμβολα σε όλο το κόσμο. Το Αιτωλικό έχοντας παράδοση στην Τέχνη γέννησε τον ζωγράφο και χαράκτη Μιχάλη Κότσαρη. Σπούδασε Φιλολογία και Ιστορία Τέχνης στη Φιλοσοφική Σχολή του Παν/μίου Κρήτης και είναι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας και της Ένωσης Ελλήνων Χαρακτών, ιδρυτικό μέλος τηs οποίαs ήταν η, επίσης, Αιτωλικιώτισσα και παγκόσμια χαράκτρια Bάσω Κατράκη. Το 1998 πρόσφερε στον πολιτισμό του τόπου δημιουργώντας τον πρώτο εικαστικό χώρο στο Αιτωλικό, την Αίθουσα Τέχνης "Έργω 1998". Όπως είναι γνωστό στους καλλιτεχνικούς χώρους της περιοχής, ο Μ. Κότσαρης ασχολείται και με τη Σκηνογραφία, έχοντας την καλλιτεχνική επιμέλεια των παραστάσεων της Θεατρικής Ομάδας του Πολιτιστικού & Μορφωτικού Συλλόγου Αιτωλικού. Ωστόσο, παρά την οικονομική κρίση, το τελευταία χρόνια η Χαρακτική αποτελεί την κύρια ενασχόλησή του. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι έργα του συμπατριώτη μας, Μιχάλη Κότσαρη, βρίσκονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κων/λης, στο Αrt Center της Νέας Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας στην Αίγυπτο, στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης "Διέξοδος" και στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης Μοσχανδρέου, στο Παν/μιο της Τιμισοάρα στη Ρουμανία, στο Μουσείο Van Abbe στο Αϊντχόβεν της Ολλανδίας καθώς και σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Συλλογή Μανώλη Διπλαράκη - Ηράκλειο Κρήτης, του γλύπτη Βασίλη Παπασάικα, Αγρίνιο κ.α.)... - Ποια υλικά χρησιμοποιείται κυρίως και ποια θέματα σας «έλκουν» περισσότερο ώστε να τα αποτυπώσετε; "Στη ζωγραφική όλα τα υλικά είναι αποδεκτά, αρκεί να γνωρίζεις τα μυστικά τους, φτάνοντας κάθε φορά σε νέους εκφραστικούς τρόπους. Από την άλλη, στην χαρακτική έχουμε να κάνουμε με την αισθητική της λιτότητας, την εμμονή στα δικά της μέσα και υλικά, στις καθαρές μορφές" - Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με αυτό το είδος Τέχνης; Επηρεαστήκατε περισσότερο από την μεγάλη Αιτωλικιώτισσα Χαράκτρια την Βάσω Κατράκη ή από τον ίδιο σας τον αδελφό, Γρηγόρη Κότσαρη, που ασχολείται κι αυτός εδώ και πολλά χρόνια με την Χαρακτική και έχει καταξιωθεί στον χώρο; "Η Βάσω Κατράκη, ήταν η αιτία να γνωρίσουμε την Χαρακτική. Άλλωστε, μια επίσκεψη στο Μουσείο της, είναι ένα ολόκληρο μάθημα.Το σύνολο του έργου της είναι σοφό μέσα στην καθαρότητά του. Υπάρχουν στοιχεία από το έργο της που μετασχηματίστηκαν στην οπτική μου, ιδιαίτερα στις πρόσφατες δουλειές μου όπου κυριαρχεί η ανθρώπινη φιγούρα. Ο Γρηγόρης Κότσαρης, έχει μια προσωπική εικαστική πορεία στην χαρακτική Τέχνη και ήταν αυτός που με τη δημιουργία του Εργαστηρίου Χαρακτικής στο Αιτωλικό, έφερε κοντά στην χαρακτική όχι μόνο εμένα αλλά και πολλά νέα παιδιά που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τα μυστικά αυτής της τέχνης" - Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την ποιότητα της Τέχνης γενικότερα αλλά και ειδικότερα στον τομέα σας; "Τα τελευταία χρόνια η Χαρακτική έχει αποκτήσει το κοινό της. Έχει πάψει να είναι μια "άγνωστη" τέχνη και βρίσκεται στη θέση που της αξίζει. Η χαρακτική ειναι "λαική" τέχνη με την έννοια ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση στην αγορά της, πολλοί άνθρωποι. Ένα γνήσιο, αριθμημένο χαρακτικό έργο μπορεί να αποκτηθεί πιο εύκολα από ένα μοναδικό ζωγραφικό έργο. Χωρίς οικονομική βάση είναι δύσκολο βέβαια να δουλέψει ένας καλλιτέχνης. Αυτό όμως θα επηρεάσει ίσως την παραγωγικότητα του έργου και όχι την ποιότητά του." - Τι νέο ετοιμάζετε; Είναι στα σχέδιά σας κάποια επόμενη έκθεση; "Ετοιμάζεται για τον Οκτώβριο μια σημαντική έκθεση στην Αθήνα με θέμα το ποδήλατο. Πρόκειται για ένα εικαστικό γεγονός στο οποίο θα συμμετέχω με τον αδερφό μου ώς μέλη της Ομάδας Σύγχρονων Ελλήνων Εικαστικών ( http://www.greekartists.info/engravers/item/51-michalis-kotsaris.html Επίσης, εγκαινιάζεται στις 30 Σεπτεμβρίου μια ομαδική διεθνής έκθεση στην Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου, στην οποία προσκλήθηκα να συμμετέχω με δύο μου χαρακτικά έργα" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
